İsviçre’nin Ortasında Benzersiz ve Muazzam Kârlı Bir Şirket

Avrupa’da bilmeniz gereken, gerçekten benzersiz bir yatırım şirketi var. Zira bu yatırım şirketi inanılmaz derecede kârlı.

Birkaç gün önce şirket, 2017 yılı için 55 milyar dolar kâr bildirmeyi umduklarını açıkladı. Mesela bu rakam Apple’ın elde ettiği yıllık kârın çok üstünde.

Şirketin hisse senedi fiyatı son üç yılda çarpıcı derecede arttı ve son dokuz ayda da neredeyse üç kat arttı.

Daha etkileyici olan şey de Boeing, Apple, Berkshire Hathaway, PetroChina ve JP Morgan Chase gibi yüksek derecede kârlı şirketler genellikle on binlerce çalışana veya daha fazlasına sahipken, bu adamların yalnızca 800 civarında çalışanı var.

Kesinlikle inanılmaz bir iş… Ama daha en iyi bölüme gelmedik.

Onların “legal” bir tekelleri de var. Yani diğer şirketlerin onlarla rekabet etmesine de izin veriliyor, piyasa ellerinde, bu sıra dışı.

Şirkete aşina olmayabilirsiniz, ama mutlaka onun ürününü duymuşsunuzdur.

İsviçre Frangı.

Şirketin ismi mi? Swiss National Bank (SNB), yani İsviçre Merkez Bankası.

Evet, SNB aslında Boeing, Apple ya da General Electric gibi halka açık bir şirket; İsviçre’deki borsada SNBN sembolü altında işlem görüyor.

Ve evet, SNB gerçekten dünyada halka açık olan en kârlı şirketlerden birisi ve 2017 yılı kârının 55 milyar dolar olacağı bekleniyor. Bu rakam, İsviçre ekonomisinin kabaca yüzde 8’ine denk geliyor.

Bu rakamın ABD’deki eşdeğer miktarı 1.5 milyar dolar. Yani, tahmin ettiğimizden bile çok daha fazlasına sahipler.

Merak ediyor olabilirsiniz, nasıl oluyor da bir banka böyle çarpıcı miktarlarda para toplayabiliyor?

Para biriminde tekeller. Yani istedikleri kadar havadan para basabildikleri gibi ülkedeki herkesin bunu kullanacağını biliyorlar.

Varlık fiyatlarını şişirmek için daha fazla para basıyorlar. Yıllardır yüzlerce milyondan fazla frankı havadan yarattılar. Sonunda basılan para ekonomiye girdi ve finansal piyasalarda ilerlemeye başladı.

Tahmin edebileceğiniz gibi, bu denli büyük bir nakit dalgası hisse senedi ya da tahvil piyasalarına akmaya başladığında, varlık fiyatları yükseliş eğilimine geçti.

Faiz oranlarını düşük tut, değilse düşür, negatif olana kadar… Ve işte oldu da: SNB 2015’te negatif faiz politikası benimsedi. Amaç, İsviçre’deki işletmelerin ya da kişilerin basılmış olan yüzlerce milyar Frangı gerçekten harcamasını sağlamak…

Negatif faiz, bankalara yatırdığınız paraya faiz verilmeyeceği gibi üstüne sizden para alınacağı anlamına geliyor. Böylece doğal olarak insanlar tahvil ya da hisse senetlerini satın almaya başladılar. Tabi, talepteki bu artış varlık fiyatlarını yükseltmeye devam etti.

Bu arada, SNB de varlıkları satın almaya devam etti. Hatta Coca Cola, Apple, Visa ve Microsoft gibi birçok şirketin hisselerini satın aldı. Yani varlık fiyatlarını daha da fazla şişirmeye devam etti.

Bu nedenle, hisse senedi ve tahvil fiyatları arttıkça, SNB’nin kârı da arttı, artmaya da devam ediyor.

Oldukça muazzam… Çünkü bugün, kendileri için yaptıkları yapay yatırım getirileri nedeniyle SNB şu anda dünyadaki en kârlı şirketlerden biri.

Bu hikayenin diğer yarısını da tahmin edersiniz. Merkez bankası rekor kârlar elde ederken, İsviçre’deki toplam borç da fırladı. GSYİH yüzdesi olarak İsviçre’deki hane halkı borcu şu anda dünya sıralamasında en tepelerde.

İşte bu, modern günümüz para sistemindeki saçmalıklara iyi bir örnek. Böyle bir para sistemi ile neden merkezi olmayan kripto para birimlerine bu kadar ilgi duyulduğunu anlamak da çok daha kolay ve anlamlı…